Paragraaf 5

Bij het 2e deel van onze reis over de Rijn gaan we over de middenloop en de benedenloop. De middenloop begint bij de Basel, daar buigt de Rijn af naar het noorden. De stroomsnelheid daalt daar. Er zijn geen versnellingen en watervallen meer. Bij Basel stroomt de Rijn de Bovenrijnse laagvlakte binnen. Deze vlakte is een hele tijd geleden ontstaan, toen een deel van de aardkorst naar beneden zakte. Zo'n deel van de aardkorst dat door een breuk naar beneden zakte, noem je een slenk. Aan de zijden van een slenk, liggen de horsten. Dat zijn de hoger gelegen delen. Bij de Bovenrijnse laagvlakte zijn dit bijvoorbeeld het Zwarte Woud en de Vogezen. De rivier stroomt hier langzamer en snijdt zich dus minder in het landschap. Het dal is hier breed en de rivier maakt ruime bochten. Deze bochten worden meanders genoemd.

Meanders ontstaan doordat een rivier in de buitenbocht sneller stroomt dan in de binnenbocht. In de binnenbocht vindt dan erosie plaats: de oever slijt af en de bocht wordt groter. In de binnenbocht wordt materiaal afgezet. Daar vindt sedimentatie plaats. De oever groeit daardoor aan. De ruimte tussen 2 buitenbochten kan na een tijdje worden afgesneden. Zo'n afgesneden bocht noemen ze een hoefijzermeer.

Het dal van de Bovenrijnse laagvlakte is gevuld met klei, grind, steentjes etc. Deze sedimentatie zinkt, omdat de rivier zo langzaam stroomt.

Tussen Bingen en Bonn gebeurt er iets bijzonders met de Rijn. Hij stroomt niet rustig verder naar zee, maar hij moet zich een weg breken tussen de gebergtes (de Hunsrück, de Eifel en het Taunusgebergte). In het landschap kun je goed zien dat de rivier nog steeds de snelste en gemakkelijkste weg zoekt. Op zoek naar zwakke plekken in het gesteente.

De Rijn was in de middeleeuwen een grote handelsroute tussen Noord en Zuid-Europa. Steden groeiden en breidden zich uit. Om de handel in de gaten te houden, werden er in het dal langs de oever veel kastelen gebouwd. Mensen maken vaak een reis over de Rijn, om die kastelen te zien en dat doen ze dus ook vooral over de middenloop van de rivier. Deze plek op de Rijn heeft een plaats gekregen op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Middenloop van de Rijn

Na Bonn verdwijnen de hoogteverschillen. Daar komen de meanders weer tevoorschijn. In Nederland vindt de Rijn via veel vertakkingen een weg naar de Noordzee. Dichtbij de monding van een rivier is het verhang erg klein. Daar overheerst sedimentatie. In de riviermonding blijft meer sedimentatie achter dan de stroming van de zee kan afvoeren. De uitgangen van de rivier zorgden er steeds voor dat de rivier verstopt raakte en weer een andere uitgang moest zoeken. Vandaar heeft de Rijn heeft zich gesplitst in een aantal rivierarmen. Op deze manier is de delta ontstaan. (Griekse letter D)
Voordat er nog mensen woonden hebben de Maas, Rijn en de Schelde ervoor gezorgd dat West-Nederland één grote delta werd. Deze stukken grond zijn vruchtbaar en vlak. Ze zijn daarvoor dichtbevolkt. Een nadeel is wel dat er een grote kans is op overstromingen.

In 1995 was er een overstroming in West-Europa. Het regende veel harder dan normaal. In Zwitserland viel 3 keer zoveel neerslag. Het voorjaar zette ook vroeg in, waardoor de sneeuw in de Alpen veel eerder smolt. Er was een enorme piekafvoer, 5 keer meer dan de gehele jaarafvoer. Dit water was voor de Rijn teveel om allemaal af te voeren naar de zee. Het gevolg was een overstroming. Veel polders in Nederland liepen onder water en mensen moesten evacueren. Veel mensen zeggen dat een overstroming komt door een verandering van het klimaat. Er zijn alleen ook menselijke oorzaken. Het komt bijvoorbeeld door de verstening. In het stroomgebied van de Rijn is de bebouwing veel groter dan bijvoorbeeld 50 jaar geleden. Door alle bebouwing kan er veel minder water in de bodem zakken. Door te weinig infiltratie komt er steeds meer water in de Rijn terecht. Het komt ook door de landbouw. Een rivier heeft ruimte nodig. Als de druk op de dijken van het water te groot wordt, is het niet meer te over zien. Dan zou er zo een overstroming kunnen komen. Door toename van gebouwen blijft er steeds minder ruimte over om water op te nemen. 


Benedenloop van de Rijn met meanders

Geen opmerkingen:

Een reactie posten